H. Damon Matthews, Concordia Universiteit
Het was misschien onvermijdelijk dat fossiele brandstoffen centraal zouden staan tijdens de COP28-klimaatonderhandelingen van dit jaar, die in Dubai werden gehouden en onder voorzitterschap stonden van oliemagnaat Sultan al-Jaber.
En inderdaad, het duurde slechts enkele dagen voordat er controverse uitbrak in de nasleep van de bewering van Al-Jaber dat er sprake was van een conflict Er is geen wetenschap achter de noodzaak om fossiele brandstoffen uit te faseren om de 1,5°C-doelstelling te halen van de Overeenkomst van Parijs. Later beweerde hij van wel verkeerd geïnterpreteerd.
Wetenschappers reageerden snel. Een verklaring, ondertekend door meer dan honderd klimaatwetenschappers, herhaalde dat de wereld in 2050 een netto nuluitstoot van kooldioxide (CO₂) moet bereiken om de opwarming te beperken, en dat alle scenario’s die consistent zijn met de doelstelling van 1,5 graden Celsius een onmiddellijke en snelle daling van het gebruik van fossiele brandstoffen omvatten. .
De sleutelvraag die speelt de onderhandelingen van dit jaar De vraag is echter of het afnemende gebruik van fossiele brandstoffen moet leiden tot een uitfasering van alle fossiele brandstoffen, of slechts tot een uitfasering.
En moet deze taal betrekking hebben op al het gebruik van fossiele brandstoffen, of alleen? “onverminderde” fossiele brandstoffen: degenen die nog steeds worden gebruikt zonder koolstofafvangtechnologie om een deel van de daaruit voortvloeiende emissies te voorkomen.
Vertakkende paden
Er zijn als veel verschillende 1,5 C-scenario’s als wetenschappers die de verklaring ondertekenden als reactie op de bewering van Al-Jaber. Al deze 1,5 C-scenario’s laten zien hoe we netto nul CO₂-uitstoot kunnen bereiken, maar de technologische trajecten kunnen aanzienlijk verschillen.
Sommigen gebruiken grote hoeveelheden koolstofafvang en -vastlegging (CCS) technologie om de uitstoot als gevolg van het voortdurende gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen. Vrijwel allemaal ook verwijdering van koolstofdioxide (CDR): natuurlijke of technologische strategieën om CO₂ uit de atmosfeer te verwijderen.
Alle 1,5 C-scenario’s laten zien dat ons onmiddellijke doel moet zijn om dit decennium een piek en snelle afname van het mondiale gebruik van fossiele energie te bereiken. Maar zonder een volledige uitfasering van fossiele brandstoffen zou het beperken van de opwarming tot 1,5 graden Celsius het wijdverbreide gebruik van CCS vereisen om de CO₂-uitstoot van fossiele brandstoffen te beperken, evenals CDR om die emissies uit de atmosfeer te verwijderen die niet door opvangtechnologie kunnen worden verminderd.
Vertegenwoordigers van de fossiele brandstoffenindustrie beweren al snel dat CCS (en zijn subtiele variant CCUS: Koolstofafvang Gebruik en opslag), is hoe de fossiele-brandstofindustrie de wereld op één lijn zal brengen met de 1,5 C-doelstelling.
Maar na decennia van onderzoek en miljarden dollars aan overheidsfinancieringCCS blijft een dure en inefficiënte CO₂-reductie technologie die niet aan de verwachtingen voldoet.
Hoewel CCS dus misschien een rol kan spelen, lijkt die rol vooralsnog vrij beperkt.
Praktisch niet haalbaar
Uit een recent onderzoek blijkt dat een te grote afhankelijkheid van CCS in 1,5 C-routes leidt tot veel hogere economische kostenvergeleken met trajecten die het gebruik ervan beperken tot het opvangen van alleen de moeilijkst te verminderen CO₂-emissies, zoals die van de cementproductie.
Het verwijderen van kooldioxide is nog moeilijker en duurder. Waar CCS CO₂ opvangt uit de hooggeconcentreerde productie van energiecentrales, moet CDR CO₂ opvangen uit de veel lagere CO₂-niveaus in de atmosfeer zelf.
Beide processen vereisen dat de opgevangen CO₂ wordt opgeslagen in permanente reservoirs om bij te dragen aan een duurzame CO₂-neutrale wereld.
Vrijwel alle huidige verwijdering van kooldioxide wordt bereikt door op bossen gebaseerde methoden zoals bebossing en herbebossing. Deze bosverwijderingen bedragen echter minder dan een derde van de hoeveelheid CO₂ die wereldwijd wordt uitgestoten door ontbossing en andere veranderingen in landgebruik.
Natuurlijke bosregeneratie en andere op de natuur gebaseerde methoden voor koolstofverwijdering hebben een belangrijke rol te spelen bij het omkeren van de klimaat- en biodiversiteitsgevolgen van de mondiale ontbossing. Maar hun beperkte capaciteit en risico van vergankelijkheid in het licht van de toenemende klimaatverstoringen betekent dat natuurlijke koolstofopslag de aanhoudende uitstoot van fossiele brandstoffen niet kan compenseren.
Technologische methoden voor koolstofverwijdering zouden grotere verwijderingsniveaus kunnen bereiken, maar deze komen wel hoge economische en/of milieukosten. Biomassa-energie met CCS, of BECCS (waarbij gebruik wordt gemaakt van geoogste biomassa om energie te produceren, gecombineerd met technologische opvang en vastlegging van de emissies), zou ernstige gevolgen hebben voor de klimaatverandering. Dit kan gevolgen hebben voor ecologische systemen en kan ook een negatieve invloed hebben op de mondiale voedselproductie.
Directe luchtafvang met koolstofvastlegging (DACCS) zou een aantal van deze gevolgen voor het landgebruik kunnen vermijden, maar gaat gepaard met een nog hoger prijskaartje.
Keuzes
De wetenschappelijke literatuur maakt duidelijk dat CCS- en CDR-methoden moeilijk en duur zijn en niet in staat zijn om op korte termijn een snelle emissiereductie te realiseren. En toch omvatten vrijwel alle 1,5 C-emissiescenario’s zowel CCS- als CDR-methoden in hun transitie naar een netto nul-CO₂-uitstoot.
Dus de vraag of de wetenschap de noodzaak van een “een ordelijke en rechtvaardige uitfasering van fossiele brandstoffen” hangt af van wat wij denken dat CCS en/of CDR tussen nu en 2050 kunnen opleveren.
Zullen de kosten van technologische CCS- en CDR-methoden snel genoeg dalen om deze technologieën in staat te stellen zich uit te breiden tot de schaal die nodig is om het voortdurende gebruik van fossiele brandstoffen tegen te gaan? En als dat zo is, zullen we dan in staat zijn deze technologieën te gebruiken zonder aanzienlijke schade toe te brengen aan ecologische systemen, voedselzekerheid en inheemse en lokale gemeenschappen?
En wat is de prikkel om dat wanneer te doen hernieuwbare energie is zoveel makkelijker en goedkoper? Uit het trackrecord tot nu toe blijkt dat CCS noch CDR ons waarschijnlijk op korte termijn zullen helpen deze uitdagingen te overwinnen.
De COP28 van dit jaar is uitgegroeid tot een strijd tussen lobbyisten uit de fossiele-brandstofindustrie die ruimte proberen te maken voor fossiele brandstoffen in het kader van een 1,5 C-traject, en een groeiende beweging van het maatschappelijk middenveld die oproept tot een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen.
Wetenschappelijk bewijs kan deze discussie voeden, maar kan ons slechts tot nu toe brengen. De wereld moet een keuze maken die gebaseerd is op de wetenschap, en deze keuze moet weerspiegeld worden in de onderhandelingsresultaten van COP28.
Als klimaatwetenschapper die op dit gebied werkt, zou ik kiezen voor een toekomst die de gelijkheid vergroot, natuurlijke systemen herstelt en fossiele brandstoffen vervangt door niet-koolstof hernieuwbare energie, gebaseerd op een robuust non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen.
Ik zou ervoor kiezen om een snelle en rechtvaardige uitfasering van fossiele brandstoffen na te streven.
H. Damon Matthewshoogleraar en klimaatwetenschapper, afdeling Geografie, Ruimtelijke Ordening en Milieu, Concordia Universiteit
Dit artikel is opnieuw gepubliceerd van Het gesprek onder een Creative Commons-licentie. Lees de origineel artikel.
